Hiểu đúng về bệnh tim để tránh những sai lầm nguy hiểm

Điều gì sẽ xảy ra nếu những gì bạn từng tin về bệnh tim lại hoàn toàn sai lầm? Khi bụng bạn bắt đầu nhô ra, đó có thể không chỉ là mỡ thừa mà là tín hiệu cầu cứu âm thầm từ gan và trái tim. Ẩn sâu bên trong lớp mỡ ấy là “kẻ thù giấu mặt” đang đầu độc cơ thể mỗi ngày mà bạn không hề hay biết. Hãy cùng khám phá trong bài viết dưới đây để hiểu rõ vì sao mỡ nội tạng, kháng insulin và viêm âm ỉ mới chính là gốc rễ thật sự của bệnh tim.

Bệnh tim mạch là gì?

Bệnh tim mạch (Cardiovascular Disease – CVD) là nhóm bệnh lý liên quan đến sự rối loạn của tim và hệ thống mạch máu, bao gồm: bệnh mạch vành, tăng huyết áp, bệnh động mạch ngoại vi, thấp tim, bệnh van tim, bệnh tim bẩm sinh, bệnh cơ tim và loạn nhịp tim. Đây là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn cầu, chiếm tỉ lệ cao hơn cả ung thư và nhiều bệnh mãn tính khác.

Nếu trước đây, các bệnh lý tim mạch thường được xem là “căn bệnh của tuổi già”, thì hiện nay độ tuổi mắc bệnh đang ngày càng trẻ hóa. Nguyên nhân chủ yếu đến từ lối sống thiếu lành mạnh: hút thuốc lá, ăn uống dư thừa đường, chất béo xấu, ít vận động, căng thẳng kéo dài… Bên cạnh đó, tâm lý chủ quan của người trẻ cho rằng mình còn khỏe, không cần tầm soát sớm khiến bệnh dễ bị phát hiện muộn. Ngoài ra, những người mắc bệnh tim bẩm sinh nhưng không được chẩn đoán và điều trị kịp thời trong những năm đầu đời cũng góp phần làm tăng tỷ lệ bệnh lý tim mạch ở người trẻ tuổi.

Tuy nhiên, có một yếu tố thầm lặng mà ít ai để ý là mỡ nội tạng (Visceral Fat) “kẻ giấu mặt” bao quanh các cơ quan quan trọng như gan, tim, tụy và ruột. Khác với mỡ dưới da chỉ ảnh hưởng đến vóc dáng, mỡ nội tạng là loại mỡ nguy hiểm nhất, bởi nó tiết ra các chất gây viêm mạnh như Interleukin-6 và TNF-α. Những hoạt chất này khiến cơ thể rơi vào trạng thái viêm âm ỉ mạn tính, làm tổn thương thành mạch máu, tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, đột quỵ, tiểu đường type 2 và lão hóa sớm.

Theo bác sĩ Pradip Jamnadas, chiếc “bụng phệ” không đơn giản chỉ là mỡ thừa mà chính là tín hiệu cầu cứu của gan và tim. Nguy hiểm hơn ngay cả người gầy vẫn có thể có lượng mỡ nội tạng cao, nếu tình trạng cơ thể không phản ứng đúng với insulin, khiến glucose không được chuyển hóa hiệu quả và tích tụ thành mỡ trong nội tạng.

Hiểu đúng về insulin và mối liên hệ với mỡ nội tạng

Insulin là một loại hormone quan trọng do tuyến tụy sản xuất, có nhiệm vụ giúp vận chuyển glucose tức đường trong máu vào trong tế bào để chuyển hóa thành năng lượng. Bạn có thể hình dung, glucose giống như những “chiếc xe chở năng lượng” còn insulin chính là “người điều phối giao thông” giúp những chiếc xe này di chuyển trật tự, phân phối năng lượng đến đúng nơi cơ thể cần.

Tuy nhiên, trong lối sống hiện đại ngày nay, thói quen ăn liên tục và nạp đường quá mức khiến insulin phải “làm việc suốt ngày đêm” mà không có thời gian nghỉ ngơi. Buổi sáng cà phê sữa, trưa cơm trắng, chiều snack, tối lại thêm ly trà sữa hoặc bánh ngọt tất cả khiến lượng đường trong máu luôn ở mức cao.

Khi insulin phải tiết ra liên tục để xử lý dòng đường đổ vào, các tế bào dần mất nhạy cảm với tín hiệu của insulin, hiện tượng này được gọi là kháng insulin. Khi đó, dù cơ thể vẫn sản xuất insulin, nhưng các tế bào không còn phản ứng hiệu quả. Đường trong máu không được hấp thụ đúng cách, dẫn đến tăng đường huyết kéo dài.

Điều đáng nói là lượng insulin dư thừa lại kích hoạt quá trình tích trữ mỡ, đặc biệt tại gan và vùng bụng, hình thành nên mỡ nội tạng độc hại. Lâu dần, mỡ nội tạng sẽ tiết ra các chất gây viêm và rối loạn chuyển hóa, khiến cơ thể rơi vào vòng luẩn quẩn nguy hiểm càng nhiều mỡ nội tạng, cơ thể càng kháng insulin, và càng kháng insulin thì mỡ nội tạng lại càng tăng.

Không chỉ gây béo bụng, kháng insulin còn là nguyên nhân sâu xa của nhiều bệnh lý nguy hiểm như tiểu đường type 2, cao huyết áp, rối loạn mỡ máu, gan nhiễm mỡ và đặc biệt là bệnh tim mạch. Việc nhận diện và điều chỉnh sớm tình trạng kháng insulin chính là chìa khóa giúp ngăn ngừa bệnh tim và bảo vệ sức khỏe lâu dài.

6 dấu hiệu cảnh báo cơ thể đang bị kháng insulin

Tăng mỡ bụng

Khi nồng độ insulin trong máu luôn ở mức cao, cơ thể sẽ thúc đẩy quá trình tích trữ mỡ, đặc biệt là vùng quanh bụng. Lượng insulin dư thừa này khiến các tế bào mỡ ở vùng bụng lưu trữ nhiều năng lượng hơn bình thường. Theo thời gian, mỡ nội tạng tích tụ ngày càng nhiều, gây viêm âm ỉ và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tiểu đường tuýp 2.

Bệnh gai đen (nếp gấp da sậm màu)

Kháng insulin khiến nồng độ insulin trong máu tăng cao bất thường. Khi đó, insulin có thể gắn kết với các thụ thể tăng trưởng trên tế bào da (IGF-1), kích thích sự tăng sinh quá mức và tạo nên các mảng da dày, sẫm màu, mịn như nhung. Những vùng da này thường xuất hiện ở cổ, nách, bẹn hoặc những nơi có nếp gấp.

Mệt mỏi sau bữa ăn

Khi các tế bào không hấp thụ được glucose hiệu quả, cơ thể sẽ thiếu năng lượng, dẫn đến cảm giác mệt mỏi, uể oải sau khi ăn. Bên cạnh đó, sự tăng – giảm đường huyết đột ngột do insulin hoạt động quá mức cũng khiến bạn dễ buồn ngủ, cáu gắt hoặc mất tập trung sau bữa ăn.

Thèm ăn tinh bột và đồ ngọt

Kháng insulin khiến đường huyết trong máu dao động thất thường. Sau bữa ăn, khi insulin tăng cao làm lượng đường giảm nhanh, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách tạo cảm giác thèm ăn thêm tinh bột hoặc đồ ngọt để “bù năng lượng”. Tình trạng này lặp lại thường xuyên khiến việc kiểm soát cân nặng trở nên khó khăn.

Xuất hiện u da (mụn thịt nhỏ, mềm)

Những khối u nhỏ, mềm thường xuất hiện ở cổ, nách hoặc những vùng da có nếp gấp chính là dấu hiệu đặc trưng của kháng insulin. Nguyên nhân là do nồng độ insulin cao kéo dài kích thích sự tăng sinh tế bào quá mức trong lớp da, hình thành các mụn thịt nhỏ gọi là u da lành tính.

Khát nước nhiều hơn bình thường

Khi đường huyết duy trì ở mức cao, thận sẽ cố gắng loại bỏ phần đường dư thừa thông qua việc tăng sản xuất nước tiểu. Quá trình này khiến cơ thể bị mất nước, dẫn đến cảm giác khát thường xuyên. Nếu bạn uống nhiều nước mà vẫn khát hoặc tiểu nhiều hơn bình thường, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của kháng insulin hoặc tiểu đường.

Cách đơn giản giúp đốt cháy mỡ nội tạng và hạ insulin tự nhiên

Giải pháp để loại bỏ mỡ nội tạng và ổn định nồng độ insulin không nằm ở thuốc hay các chế độ ăn kiêng khắc nghiệt, mà ở việc cho cơ thể đặc biệt là insulin được nghỉ ngơi đúng cách. Theo bác sĩ Pradip Jamnadas, cách hiệu quả nhất để đạt được điều đó chính là nhịn ăn gián đoạn (Intermittent Fasting) một phương pháp giúp cơ thể quay về nhịp sinh học tự nhiên vốn có của con người.

Hiểu đúng về nhịn ăn gián đoạn

Nhịn ăn gián đoạn không phải là ép xác hay bỏ đói bản thân, mà là kích hoạt lại cơ chế tự chữa lành tự nhiên của cơ thể. Thời xa xưa con người không ăn ba bữa cố định như hiện nay. Họ chỉ ăn khi có thức ăn, còn phần lớn thời gian cơ thể ở trạng thái nghỉ ăn. Trong khoảng thời gian đó, insulin được hạ thấp, và cơ thể bắt đầu đốt mỡ dự trữ để tạo năng lượng.

Khoảng 12 giờ sau bữa ăn cuối cùng, gan sẽ cạn dần lượng glucose dự trữ. Khi đó mỡ nội tạng trở thành “nguồn nhiên liệu đầu tiên” được cơ thể mở ra để đốt cháy. Song song với quá trình này cơ thể còn kích hoạt autophagy quá trình “tự dọn rác tế bào”, giúp loại bỏ các tế bào tổn thương, tái tạo mô mới và làm chậm quá trình lão hóa. Nhiều nghiên cứu đăng tải trên Viện Y học Hoa Kỳ (NIH) cho thấy chỉ sau vài tuần thực hiện nhịn ăn gián đoạn, các chỉ số viêm, mỡ máu và insulin đều giảm rõ rệt. Đồng thời người áp dụng còn cảm nhận được sự tỉnh táo, nhẹ nhõm và tinh thần minh mẫn hơn.

Nhịn ăn gián đoạn không phải là cắt giảm calo

Rất nhiều người nhầm lẫn giữa nhịn ăn gián đoạn và giảm calo. Khi bạn giảm calo quá mức cơ thể sẽ nghĩ rằng bạn đang “đói thật”, nên phản ứng bằng cách giảm tốc độ trao đổi chất và thậm chí phá hủy cơ bắp để duy trì năng lượng.

Ngược lại, nhịn ăn gián đoạn giúp cơ thể hiểu rằng bạn chỉ đang tạm nghỉ giữa hai bữa không phải thiếu thức ăn. Khi insulin giảm hormone tăng trưởng (GH) sẽ tăng cao, kích thích tái tạo tế bào, phục hồi cơ bắp và đốt mỡ nội tạng hiệu quả. Những người thực hành phương pháp nhịn ăn gián đoạn đúng cách thường tỉnh táo hơn, da sáng khỏe hơn và tràn đầy năng lượng, thay vì mệt mỏi như khi ăn kiêng truyền thống.

Lưu ý khi thực hiện phương pháp nhịn ăn gián đoạn

Dù có nhiều lợi ích, nhịn ăn gián đoạn không dành cho tất cả mọi người. Phụ nữ mang thai, người đang điều trị bệnh mãn tính hoặc dùng thuốc đặc biệt không nên tự thực hiện nếu không có giám sát y khoa. Người mới bắt đầu nên thử nhẹ nhàng:

• Bắt đầu với 12/12 (ăn trong 12 giờ, nghỉ 12 giờ).
• Sau vài tuần có thể chuyển sang 16/8 (ăn trong 8 giờ, nhịn 16 giờ).
• Ăn tối sớm trước 19h để cơ thể có thời gian nghỉ ngơi và phục hồi qua đêm.

Kết hợp dinh dưỡng đúng cách để hạ insulin tự nhiên

Bên cạnh việc thực hành nhịn ăn gián đoạn, chế độ ăn uống hàng ngày cũng đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc giảm mỡ nội tạng và hạ insulin. Nếu bạn vẫn tiếp tục nạp vào cơ thể quá nhiều tinh bột tinh chế, đường, đồ ngọt hay thức ăn chế biến sẵn, quá trình kháng insulin sẽ không thể cải thiện dù bạn có nhịn ăn đúng cách.

Thay vì ăn cơm trắng, bánh mì trắng hay các loại snack chứa nhiều đường, hãy ưu tiên nguồn tinh bột hấp thu chậm từ các loại hạt nguyên cám, đậu, yến mạch và ngũ cốc tự nhiên. Những thực phẩm này không chỉ giúp ổn định đường huyết, mà còn cung cấp năng lượng bền vững, giàu chất xơ, vitamin nhóm B và khoáng chất những yếu tố cần thiết để phục hồi chức năng gan và tim.

Một gợi ý tuyệt vời dành cho bạn là Ngũ cốc cao cấp Mẹ Mít 20 loại hạt sản phẩm được kết hợp từ 20 loại hạt dinh dưỡng tự nhiên như óc chó, hạnh nhân, yến mạch, đậu đen xanh lòng, hạt chia, mè đen… giúp cung cấp năng lượng sạch, hỗ trợ giảm mỡ nội tạng và duy trì cảm giác no lâu. Dùng một ly ngũ cốc Mẹ Mít vào buổi sáng hoặc trước khi nhịn ăn sẽ giúp cơ thể nhận đủ dinh dưỡng mà không làm tăng insulin đột ngột.

Hãy nhớ rằng nhịn ăn gián đoạn chỉ là một phần trong hành trình chăm sóc sức khỏe, yếu tố quan trọng hơn cả chính là cách bạn lựa chọn thực phẩm mỗi ngày. Khi bạn biết kết hợp hài hòa giữa nhịn ăn gián đoạn và chế độ ăn uống lành mạnh, hạn chế đường, tinh bột tinh chế và thực phẩm chế biến sẵn, cơ thể sẽ tự động kích hoạt cơ chế đốt mỡ, phục hồi và tái tạo tự nhiên.

Tài liệu tham khảo:

https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/de-khang-insulin-va-benh-tim-mach-vi

https://tamanhhospital.vn/khang-insulin-va-beo-phi/